Su analizi, çevre yönetiminin temel taşlarından biri olup, hem insan sağlığını hem de ekosistemlerin sürdürülebilirliğini doğrudan etkileyen kritik bir izleme ve değerlendirme sürecidir. Çevre mevzuatında su analizi ile kastedilen, özellikle yüzeysel sular (nehir, göl, baraj, lagün, deniz gibi doğal su kaynakları) ve yer altı suları (akiferler, kaynak suları, kuyu suları vb.) üzerinde yapılan izleme ve ölçüm çalışmalarını kapsamaktadır.

Su kütlelerinin kalitesinin izlenmesi, potansiyel kirleticilerin tespiti, su kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımı amacıyla gerçekleştirilen bu analizler; çevresel denetimlerin, izin süreçlerinin ve çevresel etki değerlendirme çalışmalarının vazgeçilmez bir parçasıdır.

İlgili Mevzuat

Çevre mevzuatında su analizlerine temel teşkil eden en önemli yasal düzenleme:

Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği’dir.

Bu yönetmelik, su ortamlarında bulunan tehlikeli maddelerin çevresel etkilerini izlemek, kontrol altına almak ve bu maddelerin neden olduğu su kirliliğini önlemek amacıyla hazırlanmıştır. Yönetmelik kapsamında yüzeysel ve yer altı sularından alınan numunelerin belirli aralıklarla analiz edilmesi ve sonuçların raporlanması zorunludur. Ayrıca, su kalitesinin ulusal ve AB normlarına uygunluğunun değerlendirilmesi de bu analizlerin sonuçlarına dayanmaktadır.

Su Analizinin Kapsamı ve Teknik Önemi

Yüzeysel ve yer altı sularından alınan numunelerde yapılan analizler genel olarak fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik parametreleri kapsar. Bu analizler sayesinde suyun içeriğinde bulunan maddelerin cinsi, miktarı ve olası kirlilik düzeyi belirlenebilir.

Fiziksel parametreler: Renk, bulanıklık, sıcaklık, iletkenlik, pH gibi temel özellikler

Kimyasal parametreler: Ağır metaller (arsenik, kurşun, cıva, kadmiyum vb.), azot bileşikleri, fosfor, pestisitler, fenoller, hidrokarbonlar, deterjanlar, PAH gibi organik kirleticiler

Mikrobiyolojik parametreler: Koliform bakteriler, E. coli, enterokoklar, Salmonella gibi su kaynaklı mikroorganizmalar

Özellikle yer altı suyu ve yüzey sularında mikro kirleticilerin (örneğin pestisit kalıntıları, endüstriyel solventler ve farmasötik bileşikler gibi) izlenebilmesi için çok düşük dedeksiyon (tespit) limitlerine sahip cihazlar ve yöntemler kullanılmalıdır. Bu nedenle, su analizi yalnızca gelişmiş laboratuvar altyapısına ve nitelikli personele sahip kurumlar tarafından gerçekleştirilebilmektedir.

Numune Alma Süreci ve Doğruluk İlkesi

Su analizlerinin güvenilir ve geçerli sonuçlar verebilmesi için numune alma süreci büyük önem taşır. Numuneler, analiz yapılacak parametrelere göre uygun koşullarda, özel kaplar kullanılarak alınmalı ve analiz öncesine kadar uygun sıcaklıkta (çoğunlukla +4°C’de) muhafaza edilmelidir. Ayrıca, alınan su örneklerinin analiz süresi boyunca dış etkenlere karşı korunması, kontaminasyon riskinin önlenmesi gereklidir.

Özellikle tehlikeli maddelerin analizinde numune alım sıklığı, nokta sayısı ve analiz edilen parametreler mevzuatta detaylı olarak tanımlanmıştır. Uygun şekilde alınmamış bir numune, su kalitesine dair gerçeği yansıtmaz ve hem çevresel hem de hukuki sorunlara yol açabilir.

Yetkili Laboratuvarların Rolü

Çevre mevzuatına göre su analizlerinin geçerli sayılabilmesi için analizlerin yalnızca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu laboratuvarların ayrıca Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından, TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygun olarak akredite edilmiş olmaları şarttır. Bu hem analiz kalitesini hem de yasal geçerliliği güvence altına alır.

Söz konusu laboratuvarlar, analiz sonuçlarını çevre izleme çalışmaları, çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporları, çevre izin/lisans başvuruları ve su kaynakları yönetimi projeleri gibi birçok alanda kullanılmak üzere yetkili mercilere sunabilmektedir.

Meram Çevre Laboratuvarı’nın Uzmanlığı

Bu alanda uzmanlaşmış kuruluşlardan biri olan Meram Çevre Laboratuvarı, hem yüzeysel hem de yer altı suyu analizleri konusunda geniş kapsamlı hizmet sunmaktadır. Laboratuvar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olup, TÜRKAK akreditasyonuna sahiptir. Sahip olduğu yüksek teknolojiye sahip cihaz parkuru, eğitimli personeli ve güçlü kalite yönetim sistemi ile su analizlerinde güvenilir ve geçerli sonuçlar üretmektedir.

Meram Çevre Laboratuvarı, nehir, göl, baraj, deniz ve yer altı suyu gibi farklı kaynaklardan alınan su örneklerinde, mevzuata uygun şekilde geniş bir parametre yelpazesinde analiz gerçekleştirmektedir. Ayrıca düşük dedeksiyon limiti gerektiren mikro kirletici analizlerinde de gerekli teknik donanıma sahiptir.

Laboratuvar, hem kamu kurumları hem de özel sektör projeleri için su analizlerine ilişkin kapsamlı raporlar sunmakta, yasal süreçlerde ve çevresel risk değerlendirmelerinde kullanılabilecek geçerli veri sağlamaktadır. Numune alma, taşıma, analiz ve raporlama süreçlerinin tamamını entegre bir hizmet anlayışıyla yürütmektedir.

Su analizleri, çevresel kalite izleme çalışmalarının en temel bileşenlerinden biri olup, doğal su kaynaklarının korunmasında ve sürdürülebilir yönetiminde kritik bir rol oynamaktadır. Yüzeysel ve yer altı sularında yapılan analizlerle, su kalitesini tehdit eden faktörler tespit edilmekte, gerekli önlemler alınabilmekte ve çevresel politikalar bilimsel verilere dayandırılabilmektedir.

Bu sürecin sağlıklı ve mevzuata uygun şekilde yürütülebilmesi için analizlerin, yetkili ve akredite laboratuvarlar tarafından yapılması gerekmektedir. Meram Çevre Laboratuvarı, sahip olduğu deneyim, teknik donanım ve kalite yaklaşımı ile bu alanda güvenilir ve etkili çözümler sunmaktadır.